Commissiedebat Erfgoed 4 oktober

Afgelopen woensdag vond het commissiedebat Erfgoed plaats in de Tweede Kamer. Dit was het eerste commissiedebat over Erfgoed onder de huidige regering, terwijl het kabinet inmiddels alweer demissionair is. Door deze status is de politieke daadkracht van staatssecretaris Uslu en de huidige Tweede Kamer uiteraard beperkt. Dat was ook te merken aan het debat; aandachtspunten die de FIM naar voren heeft gebracht over structurele verhoging van de SIM of structurele prijs-loonbijstellingen op de monumentensubsidies worden doorgeschoven naar het volgende kabinet en zijn dan ook niet behandeld in de commissie.

Er stonden daarnaast nog een aantal andere belangrijke zaken op de agenda die wél aan de orde kwamen. Bijvoorbeeld de zorgen over de kosten voor de verduurzaming van monumenten en de versnippering van de beschikbare budgetten hiervoor, de financiering van de restauratie en instandhouding van ‘kanjermonumenten’, de tombola bij het strategisch aanvragen van SIM-subsidie en de capaciteit en erfgoedkennis bij gemeenten.

De beleidsdoorlichting van de Erfgoedwet stond eveneens op de agenda. Dit leidde tot kritische vragen over het functioneren van deze wet, met name over de wenselijkheid van marktwerking in de archeologiesector. De FIM heeft zich eerder kritisch uitgelaten over de evaluatie van de wet, bijvoorbeeld op het punt van de scheiding in aparte beschermingsregimes voor het roerende en onroerende erfgoed. Staatssecretaris Uslu deed de toezegging om begin 2024 met voorstellen te komen voor wijzigingen van deze wet. De FIM zal in haar belangenbehartiging blíjven benadrukken dat er dringend behoefte is aan een betere bescherming voor (kerkelijke)interieurs en mobiel/varend erfgoed.

Voorts heeft de staatssecretaris toegezegd nog vóór de verkiezingen te komen met een update over de totale restauratiebehoefte in de provincies. Begin volgend jaar komt er een beleidsvisie op immaterieel erfgoed. Afhangende van de formatieperiode zal Uslu rond dezelfde periode haar voorstel voor wijzigingen in de Erfgoedwet naar de Tweede Kamer sturen. Medio 2024 komt Uslu met haar brief over de verkenning van de financiering van de monumentenzorg, waarin zij ook voorstellen zal doen om de problematiek van ‘kanjermonumenten’ beheersbaar te houden. In deze brief zal ze ook haar visie op de bekostiging van de enorme verduurzamingsopgave van (rijks)monumenten toelichten.

Opvallend was het uitblijven van vragen over de enorme instandhoudingsbehoefte in het groene erfgoed. Vanzelfsprekend zal de FIM op dit urgente aandachtspunt blijven wijzen, zodat dit dossier ook voldoende wordt meegenomen in de verkenning van het financieringsstelsel van de monumentenzorg.