Kennismakingsbezoek staatssecretaris Gunay Uslu

Staatssecretaris Cultuur en Media, Gunay Uslu, was op 8 juni in Haarlem voor een uitgebreide kennismaking met de erfgoed- en monumentensector. Zij was daar op uitnodiging van de Federatie Instandhouding Monumenten (FIM). De Haarlemse wethouder Floor Roduner (Ruimtelijke Ordening, Monumenten en Erfgoed) heette haar welkom.

De kennismaking tussen organisaties uit de erfgoed- en monumentensector en de staatssecretaris komt op een goed moment. Onlangs schetste de staatssecretaris de hoofdlijnen van een herstelplan voor de erfgoed- en cultuursector ‘Herstel, vernieuwing en groei’.

De bijeenkomst in de H.H. Anna en Mariakathedraal was een eerste gesprek met het veld om de plannen uit te werken. De centrale boodschap werd meermaals benadrukt: erfgoed biedt volop kansen om een richtinggevend perspectief te bieden aan een veranderende samenleving. De overheid en de erfgoedsector moeten gezamenlijk deze kansen verzilveren. Daarnaast presenteerde elk van de aanwezige organisaties ook de eigen speerpunten en deed een oproep aan de staatssecretaris. Een hartenkreet voor bijvoorbeeld vakmanschap bij restauratie of een pleidooi om monumenten te herbestemmen, bijvoorbeeld naar woningen. Staatssecretaris Uslu luisterde met zeer veel belangstelling. “Het is interessant om te zien dat onze ideeën over erfgoed veranderen. Ik kreeg kortgeleden de vraag ‘wat is erfgoed?’ Dat bepalen wij. Wij bepalen samen wat we belangrijk vinden en wat we willen doorgeven. Daarmee is erfgoed springlevend.”

De ontmoeting met de staatssecretaris vond plaats in een van de zeven kerken die meedoen met het project Buurtbakens. Dankzij een financiële bijdrage uit de Erfgoed Deal kunnen deze kerken op zoek gaan naar aanvullende maatschappelijke functies, samen met de stad. Hiermee is het een goed voorbeeld van de maatschappelijke betekenis van erfgoed. Het project Buurtbakens toont aan waarom het zo belangrijk is om het succesvolle programma Erfgoed Deal te continueren.

Om de voorbeeldrol van erfgoed te versterken is het noodzakelijk om een aantal uitdagingen aan te pakken. De brede erfgoedsector[1] wil samen met de overheid toewerken naar een solide en toereikend financieel stelsel voor de instandhouding, restauratie en verduurzaming van groene en gebouwde monumenten. Ook is een breed herstelplan nodig om de negatieve gevolgen (en na-ijleffecten) van de coronacrisis te boven te komen. In korte pitches van verschillende organisaties werd ook het belang van vakmanschap, investeren in restauratiekwaliteit en instroom van jonge vaklieden onder de aandacht gebracht. De kwetsbaarheid van de sector door de grote afhankelijkheid van de erfgoedsector van onbetaalde erfgoedvrijwilligers en de noodzaak om te investeren in capaciteit en kennis van erfgoedambtenaren kwamen ook aan de orde. Verschillende sprekers benadrukten tot slot de meerwaarde van erfgoed als verbinder tussen heden, verleden en toekomst bij de grote ruimtelijke opgaven in ons land, zoals klimaatadaptatie, energietransitie, landbouwtransitie en woningopgave.

Staatssecretaris Uslu sloot de bijeenkomst af met een korte reflectie. “Ik heb de hele middag druk mee zitten schrijven en het was een feestje om een bliksemopleiding in de Nederlandse erfgoedveld te krijgen. Door mijn eigen erfgoedachtergrond weet ik hoe betrokken mensen zich voelen bij verhalen, rituelen, tradities en gebouwen. Naast uitdagingen en problemen, zie ik vooral kansen voor erfgoed om dat leidinggevend perspectief te bieden in een veranderende samenleving. Maar in de praktijk blijft het voor andere partijen, bijvoorbeeld in de woningbouwopgave, moeilijk begrijpbaar en acceptabel om erfgoed een vaste waarde te geven.”

De aanwezigen in de zaal konden zich goed herkennen in de slotwoorden van de staatssecretaris. Er is dus nog genoeg werk aan de winkel! Het is aan de FIM, in samenwerking met het brede veld van erfgoed, monumenten, ruimtelijke kwaliteit en kennisinstituten, om het belang en de kansen die erfgoed de samenleving biedt, te blijven tonen en uit te dragen.

Het Haarlems Dagblad en De Erfgoedstem schreven direct gloedvolle artikelen over deze bijeenkomst en over de spontane reactie van Gunay Uslu op de hartenkreten van de erfgoedsector. Het programma van de bijeenkomst en het ‘boodschappenlijstje’, dat namens de erfgoedsector aan de staatssecretaris is aangeboden, vindt u hier[2].